рд╕ीрдзे рдоुрдЦ्рдп рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкрд░ рдЬाрдПं

Analog Communication - AM Demodulators in hindi

 AM (рдПрдо्рдкрд▓ीрдЯ्рдпूрдб рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрд╢рди) рддрд░ंрдЧों рдХी рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди, рд╕ंрдЪाрд░ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдкुрдиः рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рдПрдХ рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рдкрд░ рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрдЯ рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди рддрдХрдиीрдХों рдХो рд╕рдордЭрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े, рдЪрд▓ो рдПрдо рдоॉрдбुрд▓ेрд╢рди рдХी рдоूрд▓ рдмाрддें рд╕рдордЭрддे рд╣ैं।

рдПрдо рдоॉрдбुрд▓ेрд╢рди рдоें, рдПрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рдЖрд╡ृрдд्рддि рдХे рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рдХी рдЪाрд▓ рдХो рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рдХांрддिрдХ рдЖрд╡рд░्рдд рдоें рдмрджрд▓ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрд╢рди рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдк्рд░рднाрд╡ी рдвंрдЧ рд╕े рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рдкрд░ рд╕рдоाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд╣ै, рдЬिрд╕े рд╣рд╡ा рдпा рдХेрдмрд▓ рдЬैрд╕े рдоाрдз्рдпрдо рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдк्рд░рд╕ाрд░िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдЬрдм рдПрдХ рдПрдо рддрд░ंрдЧ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै, рддो рдЙрд╕рдоें рдоूрд▓ рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рдФрд░ рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрдЯेрдб рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै। рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди рдХो рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдкुрдиः рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдпाрдиी рдЗрд╕े рдЖрдЧे рдХे рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ рдпा рдк्рд▓ेрдмैрдХ рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै। рдХрдИ рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди рддрдХрдиीрдХें рд╣ैं, рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХा рдЕрдкрдиा рд▓ाрдн рдФрд░ рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрдирдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं:


  1. рдПрдирд╡ेрд▓ोрдк рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди: рдпрд╣ рддрдХрдиीрдХ рд╕рд░рд▓ рд╣ै рдФрд░ рдХрдо рд▓ाрдЧрдд рд╡ाрд▓े рд░िрд╕ीрд╡рд░ рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрдЯेрдб рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рд╕ीрдзा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддाрдХि рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рдЖрдпाрдо рдХॉрдо्рдкोрдиेंрдЯ рдХो рд╣рдЯा рджिрдпा рдЬाрдП, рдФрд░ рдлिрд░ рд▓ो-рдкाрд╕ рдлिрд▓्рдЯрд░िंрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдирд╡ेрд▓ोрдк рдХो рдиिрдХाрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬो рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।

  2. рд╕िंрдХ्рд░ोрдирд╕ рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди (рд╕рд╣ рд╕ंрд╡िрд▓िрдиी рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди): рдпрд╣ рддрдХрдиीрдХ рдХैрд░िрдпрд░ рддрд░ंрдЧ рдХे рдЖрд╡ृрдд्рддि рдФрд░ рдЪрд░рдг рдХे рд╕ाрде рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣ोрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рдПрдХ рд╕्рдеाрдиीрдп рдСрд╕िрд▓ेрдЯрд░ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рд╕ाрде рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдЧुрдгाрдХाрд░ рдХрд░рдХे рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдкुрдиः рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

  3. рдк्рд░ोрдбрдХ्рдЯ рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди (рдЧुрдгрди рд╡िрдзि): рдЗрд╕े рд╕िंрдХ्рд░ोрдиाрдЗрдЬेрд╢рди рдХी рдмрдЬाрдп рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕ंрдШрдиिрддрддा рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдХैрд░िрдпрд░ рдЖрд╡ृрдд्рддि рдХे рдмрдЬाрдп рдХुрдЫ рдХрд░ीрдмी рдЖрд╡ृрдд्рддि рдХे рд╕्рдеाрдиीрдп рдСрд╕िрд▓ेрдЯрд░ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рд╕े рдЧुрдгा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।

  4. рдкीрдПрдПрдо (рдкрд▓्рд╕ рдПрдо्рдк्рд▓ीрдЯ्рдпूрдб рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрд╢рди) рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди: рдЗрд╕ рддрдХрдиीрдХ рдоें, рдоॉрдб्рдпुрд▓ेрдЯेрдб рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЕंрддрд░ाрд▓ों рдкрд░ рдирдоूрдиा рд▓ेрдХрд░ рдоूрд▓ рд╕ंрджेрд╢ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдкुрдиः рдиिрд░्рдоिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рдбेрдоोрдбुрд▓ेрд╢рди рддрдХрдиीрдХ рдХा рдЪрдпрди рдХрд░рдиा рдХाрд░्рдпाрдд्рдордХрддा, рдХрдаिрдиाрдИ, рд╢ोрд░ рдк्рд░рддिрд░ोрдз, рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд░ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХी рд╡िрд╢ेрд╖ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддा рд╣ै।


Square Law Detector the equation in hindi


рд╡рд░्рдЧ рдиिрдпрдо рд╕ंрд╡ेрджрдХ" рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдПрдХ рдРрд╕ी рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдпुрдХ्рддि рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рддीрд╡्рд░рддा рдХा рдкрддा рд▓рдЧाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЖрдЙрдЯрдкुрдЯ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рд╢рдХ्рддि рдЗрдирдкुрдЯ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рд╡рд░्рдЧ рдХे рд╕рдоाрдиुрдкाрддी рд╣ोрддी рд╣ै।

рдпрд╣ рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ूрдк рд╕े рд░ेрдбिрдпो рдЖрд╡ृрдд्рддि рд╕िрдЧ्рдирд▓्рд╕ рдХी рдоाрдк рдФрд░ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдоें рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े-рдЬैрд╕े рдЗрдирдкुрдЯ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рддाрдХрдд рдмрдв़рддी рд╣ै, рдЖрдЙрдЯрдкुрдЯ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рддाрдХрдд рдЙрд╕рдХे рд╡рд░्рдЧ рдХे рдЕрдиुрдкाрдд рдоें рдмрдв़рддी рд╣ै। рдпрд╣ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдЗрд╕े рдЕрдоूрд░्рдд рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХा рдкрддा рд▓рдЧाрдиे рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЙрдкрдпोрдЧी рдмрдиाрддी рд╣ै, рдЬрд╣ाँ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рд╢рдХ्рддि рдХी рд╕рдЯीрдХ рдоाрдк рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрддी рд╣ै।

рд╡рд░्рдЧ рдиिрдпрдо рд╕ंрд╡ेрджрдХ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╡ाрдпрд░рд▓ेрд╕ рд╕ंрдЪाрд░, рд░рдбाрд░ рд╕िрд╕्рдЯрдо, рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдоाрдкрди рдЙрдкрдХрд░рдгों рдоें рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрд╕े рдХрднी-рдХрднी рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдбिрдЯेрдХ्рд╢рди) рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕े рдЪिрдд्рд░ рдоें рджрд░्рд╢ाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╣рдо рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рд▓िрдП рдбाрдпोрдб рдХी рдХैрд░ेрдХ्рдЯрд░рд╕्рдЯिрдХ рдиॉрди-рд▓ीрдиिрдпрд░ рд╣ोрддी рд╣ै рдд рдЗрдирдкुрдЯ рдХे рд╕्рдХ्рд╡ाрдпрд░ рдХे рд╕рдоाрдиुрдкाрддी рд╣ोрддा рд╣ै।

рдпрджि рдбाрдпोрдб рдкрд░ рдЗрдирдкुрдЯ рд╡ोрд▓्рдЯेрдЬ v₁ (t) рдПрд╡ं рдЖрдЙрдЯрдкुрдЯ рд╡ोрд▓्рдЯेрдЬ v₁(t) рд╣ो рддो рдбाрдпोрдб рд╕े рдк्рд░ाрдк् рд╕рдоीрдХрд░рдг рдиिрдо्рди рд╣ोрдЧा-

ЁЭСЙ1(ЁЭСб)=ЁЭР┤ЁЭСР[1+ЁЭСШЁЭСОЁЭСЪ(ЁЭСб)]cos(2ЁЭЬЛЁЭСУЁЭСРЁЭСб)

We know that the mathematical relationship between the input and the output of square law device is

ЁЭСЙ2(ЁЭСб)=ЁЭСШ1ЁЭСЙ1(ЁЭСб)+ЁЭСШ2ЁЭСЙ12(ЁЭСб)

Where,

ЁЭСЙ1(ЁЭСб) is the input of the square law device, which is nothing but the AM wave

ЁЭСЙ2(ЁЭСб) is the output of the square law device

ЁЭСШ1 and ЁЭСШ2 are constants

Substitute ЁЭСЙ1(ЁЭСб) in Equation 1

рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рд╕рдоीрдХрд░рдг рдоें, рд╢рдм्рдж

ЁЭСШ2ЁЭР┤ЁЭСР2ЁЭСШЁЭСОЁЭСЪ(ЁЭСб)

рдоॉрдбुрд▓ेрдЯिंрдЧ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЕрддः рдбाрдпोрдб рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдЖрдЙрдЯрдкुрдЯ рдХो рд▓ो-рдкाрд╕ рдлिрд▓्рдЯрд░ (low-pass filter) рд╕े рдкाрд╕ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рдЙрдЪ्рдЪ рдл्рд░ीрдХ्рд╡ेंрд╕ी рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдм्рд▓ॉрдХ (block) рдХрд░ рджेрддा рд╣ै рддрдеा рдиिрдо्рди рдл्рд░ीрдХ्рд╡ेंрд╕ी рдХे desired signal рдХो рдкाрд╕ рдХрд░ рджेрддा рд╣ै।

рд╕्рдХ्рд╡ाрдпрд░ рд▓ॉ рдбिрдЯैрдХ्рдЯрд░ рдХी рд▓िрдоिрдЯेрд╢рди (Limitation of Square Law Detector)

рд╕्рдХ्рд╡ाрдпрд░ рд▓ॉ рдбिрдЯेрдХ्рдЯрд░ рд╕े рдмिрдиा рдбिрд╕्рдЯॉрд░्рд╢рди рдХे рдбिрдоॉрдбुрд▓ेрд╢рди рддрднी рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрдЧा рдпрджि рдПрдо्рдк्рд▓ीрдЯ्рдпूрдб рдоॉрдбुрд▓ेрдЯैंрдб рд╡ेрд╡ (AM wave) рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдПрд╡ं рдХрдордЬोрд░ (small and weak) рд╣ो рдХ्рдпोंрдХि рдбाрдпोрдб рдХी рдХैрд░ेрдХ्рдЯрд░рд╕्рдЯिрдХ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рд▓िрдП рд╣ो। рдиॉрди-рд▓ीрдиिрдпрд░ рд╣ोрддी рд╣ै।

Envelope Detector


рдПрдирд╡ेрд▓рдк рдбिрдЯेрдХ्рдЯрд░ рдХो рд╣िंрджी рдоें "рдЖрд╡рд░рдг рд╕ंрд╡ेрджрдХ" рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдПрдХ рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ॉрдиिрдХ рдЙрдкрдХрд░рдг рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рдЖрд╡рд░рдг рдпा рдмाрд╣рд░ी рдЖрдХृрддि (envelope) рдХो рдкрд╣рдЪाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рдпрд╣ рдЙрдкрдХрд░рдг рдПрдо्рдпूрдбिрдпो рд╕िрдЧ्рдирд▓्рд╕ рдпा рдоॉрдб्рдпूрд▓ेрдЯेрдб рд░ेрдбिрдпो рд╕िрдЧ्рдирд▓्рд╕ рдХे рдЖрд╡рд░рдг рдХो рдкрддा рд▓рдЧाрдиे рдоें рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ोрддा рд╣ै।

рдХाрд░्рдпрдк्рд░рдгाрд▓ी:

рдЖрд╡рд░рдг рд╕ंрд╡ेрджрдХ рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рджो рдЪрд░рдгों рдоें рдХाрдо рдХрд░рддा рд╣ै:

  1. рдбाрдпोрдб рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдпाрдорди: рдПрдХ рдбाрдпोрдб рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХे рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рднाрдЧ рдХो рд╣рдЯा рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдХेрд╡рд▓ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рднाрдЧ рд╣ी рд╢ेрд╖ рд░рд╣рддा рд╣ै।
  2. рд╕्рдоूрдеिंрдЧ рдлिрд▓्рдЯрд░: рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдПрдХ рд╕्рдоूрдеिंрдЧ рдлिрд▓्рдЯрд░ (рдЬैрд╕े рдХैрдкेрд╕िрдЯрд░) рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХो рдЪिрдХрдиा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдЖрд╡рд░рдг рдХा рд░ूрдк рдФрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।

рдЙрдкрдпोрдЧ:

рдЖрд╡рд░рдг рд╕ंрд╡ेрджрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд░ेрдбिрдпो рдк्рд░рд╕ाрд░рдг, рджूрд░рд╕ंрдЪाрд░, рдФрд░ рдСрдбिрдпो рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ рдоें рдЙрдкрдпोрдЧी рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдЙрдкрдХрд░рдг рдЙрди рд╕िрдЧ्рдирд▓्рд╕ рдХे рдЕрдоूрд░्рдд рд╕ंрдХेрддों рдХा рдкрддा рд▓рдЧाрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ोрддा рд╣ै рдЬो рдоॉрдб्рдпूрд▓ेрдЯ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╡рд╣ рд╕ंрдХेрдд рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрддा рд╣ै рдЬो рдоूрд▓ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рддाрдХрдд рдпा рд╢рдХ्рддि рдХो рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै।

рдЖрд╡рд░рдг рд╕ंрд╡ेрджрдХ рдХे рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╕े рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрдЪाрд░ рдФрд░ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдк्рд░ोрд╕ेрд╕िंрдЧ рдЕрдиुрдк्рд░рдпोрдЧों рдоें рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХी рдЬрдЯिрд▓рддा рдХो рд╕рдордЭрдиे рдоें рдорджрдж рдоिрд▓рддी рд╣ै, рдФрд░ рдпрд╣ рдмेрд╣рддрд░ рд╕िрдЧ्рдирд▓ рдХ्рд╡ाрд▓िрдЯी рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡ी рдбेрдЯा рдЯ्рд░ांрд╕рдоिрд╢рди рдХो рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।



рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рд╕े рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдкोрд╕्рдЯ

AC (Alternating Current) рдХ्рдпा рд╣ै?

  AC рде्рдпोрд░ी (AC Theory) рд╡िрдж्рдпुрдд рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдХा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╡िрд╖рдп рд╣ै, рдЬो рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा (Electric Current) рдХी рдмрджрд▓рддी рджिрд╢ा рдФрд░ рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдмрджрд▓рддे рдкрд░िрдоाрдг (Magnitude) рдХो рд╕рдордЭрдиे рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ै। рдпрд╣ рде्рдпोрд░ी рдоुрдЦ्рдпрддः рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдзाрд░ा (Alternating Current) рдХे рд╕िрдж्рдзांрддों рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рддी рд╣ै। AC (Alternating Current) рдХ्рдпा рд╣ै? AC рдпा рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдзाрд░ा рд╡рд╣ рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा рд╣ै, рдЬो рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиी рджिрд╢ा рдФрд░ рдкрд░िрдоाрдг рдХो рд▓рдЧाрддाрд░ рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд, DC (Direct Current) рдоें рдзाрд░ा рдХी рджिрд╢ा рдФрд░ рдкрд░िрдоाрдг рд╕्рдеिрд░ рд░рд╣рддी рд╣ै। AC рдХा рдорд╣рдд्рд╡ AC рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдШрд░ेрд▓ू рдФрд░ рдФрдж्рдпोрдЧिрдХ рд╡िрдж्рдпुрдд рд╡िрддрд░рдг рдоें рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕े рдЯ्рд░ांрд╕рдлाрд░्рдорд░ рдХी рдорджрдж рд╕े рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдЙрдЪ्рдЪ рдпा рдиिрдо्рди рд╡ोрд▓्рдЯेрдЬ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

Concept of alternating electromotive force in Hindi.

рд╡िрдж्рдпुрддрдЪाрд▓िрдд рдмрд▓ (Electromotive Force - EMF) рдХा рдЕрд░्рде рдЙрд╕ рдКрд░्рдЬा рд╕े рд╣ै рдЬो рд╡िрдж्рдпुрдд рд╕्рд░ोрдд рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рддि рдЪाрд░्рдЬ рдпूрдиिрдЯ рдкрд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдпрд╣ рдмрд▓ рдЪाрд░्рдЬ рдХो рд╕्рд░ोрдд рдХे рднीрддрд░ рдФрд░ рдмाрд╣рд░ी рд╕рд░्рдХिрдЯ рдоें рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдмрджрд▓рддी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪाрд▓िрдд рдмрд▓  (Alternating Electromotive Force)   рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдмрд▓ рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдмрджрд▓рддा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рд╡िрдж्рдпुрдд рдзाрд░ा рднी рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рджिрд╢ा рдФрд░ рдкрд░िрдоाрдг рдоें рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рдЗрд╕े рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ AC (Alternating Current) рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдмрджрд▓рддी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪाрд▓िрдд рдмрд▓ рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрдд : рдмрджрд▓рддी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪाрд▓िрдд рдмрд▓ рдХा рд╕рдмрд╕े рд╕ाрдоाрди्рдп рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╡िрдж्рдпुрддрдЬрдиिрдд्рд░ (Generator) рд╣ै, рдЬो рдЪुंрдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХुंрдбрд▓ी рдХो рдШुрдоाрдХрд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддी рд╣ै। рдл्рд░िрдХ्рд╡ेंрд╕ी : AC рдоें, рдмрд▓ рдФрд░ рдзाрд░ा рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдЖрд╡ृрдд्рддि (Frequency) рдкрд░ рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдЬो рд╣рд░्рдЯ्рдЬ़ (Hertz) рдоें рдоाрдкी рдЬाрддी рд╣ै। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рднाрд░рдд рдоें рдШрд░ेрд▓ू рд╡िрдж्рдпुрдд рдЖрдкूрд░्рддि 50 рд╣рд░्рдЯ्рдЬ़ рдХी рдЖрд╡ृрдд्рддि рдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдлेрдЬ : рдмрджрд▓рддी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪाрд▓िрдд рдмрд▓ рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдпрд╣ рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рд╕ाрдЗрди (sine) рддрд░ंрдЧ рдХे рд░ूрдк рдоें рдмрджрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдЬो рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рдиिрд░ंрддрд░ рдЪрдХ्рд░ рдоें рдЖрдЧे-рдкीрдЫे рд╣ोрддी рд░...

Sound and Production of Sound in hindi

Sound Introduction  рд╣рдо рд╣рд░ рд░ोрдЬ рд╡िрднिрди्рди рд╕्рд░ोрддों рдЬैрд╕े рдордиुрд╖्рдп, рдкрдХ्рд╖ी, рдШंрдЯिрдпाँ, рдорд╢ीрдиें, рд╡ाрд╣рди, рдЯेрд▓ीрд╡िрдЬрди, рд░ेрдбिрдпो рдЖрджि рд╕े рдз्рд╡рдиिрдпाँ рд╕ुрдирддे рд╣ैं। рдз्рд╡рдиि рдКрд░्рдЬा рдХा рдПрдХ рд░ूрдк рд╣ै рдЬो рд╣рдоाрд░े рдХाрдиों рдоें рд╕ुрдирдиे рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдкैрджा рдХрд░рддी рд╣ै। рдКрд░्рдЬा рдХे рдЕрди्рдп рд░ूрдк рднी рд╣ैं рдЬैрд╕े рдпांрдд्рд░िрдХ рдКрд░्рдЬा, рдк्рд░рдХाрд╢ рдКрд░्рдЬा, рдЖрджि। рд╣рдордиे рдкिрдЫрд▓े рдЕрдз्рдпाрдпों рдоें рдпांрдд्рд░िрдХ рдКрд░्рдЬा рдХे рдмाрд░े рдоें рдмाрдд рдХी рд╣ै। рдЖрдкрдХो рдКрд░्рдЬा рдХे рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрдв़ाрдпा рдЧрдпा рд╣ै,  рдЬिрд╕рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рд╣рдо рдКрд░्рдЬा рдХो рди рддो рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं рдФрд░ рди рд╣ी рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╣рдо рдЗрд╕े рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд░ूрдк рд╕े рджूрд╕рд░े рд░ूрдк рдоें рдмрджрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЬрдм рдЖрдк рддाрд▓ी рдмрдЬाрддे рд╣ैं, рддो рдз्рд╡рдиि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддी рд╣ै। рдХ्рдпा рдЖрдк рдЕрдкрдиी рдКрд░्рдЬा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдП рдмिрдиा рдз्рд╡рдиि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं? рдз्рд╡рдиि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдкрдиे рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдКрд░्рдЬा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा? рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рд╣рдо рд╕ीрдЦेंрдЧे рдХि рдз्рд╡рдиि рдХैрд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдХैрд╕े рдПрдХ рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ंрдЪाрд░िрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдХाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХी рдЬाрддी рд╣ै।